Kako bi se domaće institucije što bolje pripremile i umanjili devastirajući efekti poplava, neophodno je poznavati obuhvat, snagu, dubinu i vjerovatnoću pojavljivanja ovih pojava. Sve informacije potrebne nadležnim institucijama za upravljanje poplavnim rizikom sada su sadržane u mapama opasnosti i rizika od poplava, koje su po prvi put urađene u Bosni i Hercegovini za sliv rijeke Vrbas i njene najveće pritoke, Plivu i Vrbanju. Krajem maja 2017. godine mape su finalizirane u okviru Projekta Razvojnog programa Ujedinjenih nacija (UNDP) “Integrisanje klimatskih promjena u smanjenje rizika od poplava u slivu rijeke Vrbas”.
Mape će omogućiti bolje planiranje korištenja zemljišta koje se nalazi u područjima 14 opština izloženim poplavama.
„Donosioci odluka moći će efikasnije planirati razvoj koristeći saznanja o postojećem riziku od poplava i bolje se pripremiti na nadolazeće poplavne događaje. Iako sliv rijeke Vrbas obuhvata 12 % posto površine BiH, nova primijenjena metodologija pripreme mapa opasnosti i rizika bi trebala biti korištena u cijeloj zemlji“, naglasila je Raduška Cupać, rukovodilac UNDP projekta.
U bliskoj budućnosti, mape će biti osnova za iscrtavanje zona rizika u poplavnim područjima u kojima će se definisati pravila gradnje prilagođena poplavnom riziku, kao i definisanje protivpoplavnog osiguranja i uspostavljanja Sistema za prognoziranje i pravovremeno upozoravanje na poplave.
Mape opasnosti i rizika su izradili domaći stručnjaci koristeći najmoderniju tehnologiju matematskog modeliranja toka rijeka i kreiranja prostorne baze podataka koja pruža informacije o vjerovatnoći pojave poplava. Izradom mapa opasnosti i rizika od poplava stvorena je osnova za dalji rad i unapređivanje aktivnosti upravljanja vodnim resursima, te smanjenje njihovih štetnih efekata na nivou sliva i lokalnih zajednica koje se u njemu nalaze. Mape su predate na mišljenje i analizu institucijama nadležnim za upravljanje vodama; Agenciji za vodno područje rijeke Save i Javnoj ustanovi Vode Srpske.
Sva ova tehnička unapređenja i saznanja omogućiće opštinama i entitetskim agencijama koje upravljaju vodama da se bolje prilagode pojavi poplava i smanje njihove devastirajuće efekte.
UNDP-jev projekt „Integirisanje klimatskih promjena u smanjenje rizika od poplava u slivu rijeke Vrbas“, koji finansira Globalni fond za okoliš (GEF), realizuje se u saradnji sa Ministarstvom spoljne trgovine i ekonomskih odnosa Bosne i Hercegovine, Ministarstvom za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske, entitetskim ministarstvima nadležnim za upravljanje vodama i civilnim zaštitama, te 14 opština u slivu rijeke Vrbas. Projekt ima za cilj da omogući BiH vlastima na svim nivoima da se prilagode rizicima od poplava kroz primjenu tehnologija koje bi omogućile ekonomske aktivnosti otporne na klimatske promjene. Sve aktivnosti u sklopu ovog, kao i drugih projekata koje realizuje UNDP Sektor energije i okoliša, doprinose zaštiti okoliša.
Opštine učesnice projekta su, Gradiška, Srbac, Laktaši, Banja Luka, Čelinac, Kotor Varoš, Kneževo, Mrkonjić Grad, Jezero, Jajce, Šipovo, Donji Vakuf, Bugojno, Gornji Vakuf
