Page 66 - ZIPS BROJ 1430

GRA\ANSKOPRAVNI ODNOSI

− rok za poništenje pobojnog ugovora usljed Dakle, ako sud utvrdi da je tužba podnesena
mana volje koji je propisan članom 117. ZOO-a ; neblagovremeno tužba se odbacuje i nema meri-
10 11
− rok za podnošenje tužbe za ostvarivanje tornog odlučivanja.
prava iz radnog odnosa –poništenje nezakonitog Konačno, od naprijed navedenih materijal-
otkaza ugovora o radu iz člana 114. Zakona o radu nopravnih rokova i rokova propisanih materijalnim
FBiH ; pravom sa procesnopravnim učinkom, moramo ra-
12 13
− rok za podnošenje tužbe za zaštitu od kle- zlikovati rokove propisane ZPP-om u kojima stran-
vete iz člana 12. Zakona o zaštiti od klevete FBiH . ke parničnog postupka preduzimaju procesne rad-
14
Iako su prednji rokovi propisani materijalnim nje. Za temu ovog rada od značaja su prekluzivni
16
propisom, iz ZPP-a saznajemo za posljedicu ne- procesni rokovi čijim istekom stranka gubi ovlašte-
blagovremeno podnesene tužbe, dakle, za pro- nje na preduzimanje radnje koju je propustila, te
cesnopravnu posljedicu. Treba napomenuti da na zakonski koji podrazumijevaju da je period za pre-
blagovremenost podnesene tužbe sud u parnič- duzimanje neke procesne radnje stranke propisan
nom postupku pazi po službenoj dužnosti, te da zakonom i ne može se produžavati. Primjera radi,
suprotno postupanje predstavlja apsolutnu po- rok za davanje odgovora na tužbu ili za ulaganje
vredu odredbi parničnog postupka koja je uvijek pravnih lijekova. Da bi stranka rok održala mora
od utjecaja na donošenje zakonite i pravilne pre- procesnu radnju preduzeti prije njegovog isteka,
sude. pa su članom 325. ZPP-a propisani način preda-
15
je podnesaka u rokovima, a najvažniji su svakako
BiH”, broj 66/13 i 100/13. predajom na protokol za prijem pismena u sudu
10 Vidjeti odluku Vrhovnog suda Republike Srpske broj 71 0 P ili upućivanjem preko pošte preporučenom po-
049619 16 Rev od 16. oktobra 2016. godine šiljkom, a koji se odnose i na rokove u kojima se
11 Uporediti: “Na kraju treba napomenuti da su jednogodišn- prema posebnim propisima mora podići tužba, te
ji i trogodišnji rokovi kod paulijanskih tužbi prekluzivni. Po na rok zastare potraživanja ili nekog drugog pra-
proteku tih rokova povjerilac gubi pravo podnošenja tužbe, a
sud na njih pazi po službenoj dužnosti. Na prekluzivne rokove va. Negativne posljedice propuštanja prekluzivnih
se ne primjenjuju pravila o zastoju ili prekidu zastarijevanja.” procesnih rokova otklanjaju se kroz institut povra-
citirano prema A. Bikić i drugi, Modul 6 Građanska oblast-Ugov- ta u prijašnje stanje.
ori, JU Centar za edukaciju sudija i tužilaca u FBiH i RS, Sarajevo
2006., 65-suprotno: “Ovi su prekluzivni rokovi materijalnog pra-
va, a ne procesnog prava kojima bi se izgubio rok za podnošen- Utjecaj koronavirusa na
je paulijanske tužbe”, citirano prema B.Vizner, Komentar Zakona građanskopravne stvari i rokove
o obveznim (obligacionim) odnosima, II knjiga, Zagreb 1978,
1136. u kom pravcu ide i obrazloženje iz Rješenja Vrhovnog Federacija BiH je 16. marta 2020. godine pro-
suda R Hrvatske broj Rev-943/07-2 od 24. rujna 2008. godine:
“Pravilna je ocjena drugostupanjskog suda da se radi o preklu- glasila stanje nesreće Odlukom o proglašenju
zivnom roku u kojem se tužba za pobijanje može podnijeti no stanja nesreće uzrokovane pojavom koronavirusa
radi se o prekluzivnom roku materijalnog prava, a ne procesnog (COVID-19) na području Federacije BiH. Uslijedile
17
prava, jer tužitelj protekom propisanog roka gubi pravo na po-
bijanje pravne radnje svog dužnika u sudskom postupku. Stoga su različite Naredbe Federalnog štaba/stožera ci-
ukoliko je protekao rok propisan odredbom čl. 285. ZOO, tužba vilne zaštite u okviru Zakona o zaštiti i spašavanju
se ne odbacuje već se odbija tužbeni zahtjev.” ljudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih ne-
12 Zakon o radu, “Službene novine Federacije BiH”, broj 26/16 i
89/18.
13 “Rok za pokretanje radnog spora radi poništaja pojedinačnog 16 “Parnična radnja je ponašanje stranke, uključujući i pro-
akta je prekluzivni rok materijalnog prava, pa njegovo pro- puštanje, preduzeto redovno u okviru parničnog postupka,
puštanje dovodi do gubitka prava na sudsku zaštitu. Posledica zasnovano na svesnoj volji, koje je uređeno procesnim pravom
propuštanja roka za tužbu je prekluzija koja tužbu čini nebla- u pogledu pretpostavki za punovažnost i u pogledu posrednih
govremenom i dovodi do odbacivanja.” – Odluka Vrhovnog ka- ili neposrednih dejstava”, B. Poznić- V. Rakić-Vodinelić, Građans-
sacionog suda R Srbije broj Rev 2 1149/2015 od 29. septembra ko procesno pravo, Pravni fakultet Univerziteta Union u Beogra-
2015. godine. du-Javno preduzeće Službeni glasnik, Beograd 2015, 256.
14 Zakon o zaštiti od klevete FBiH, “Službene novine Federacije 17 Odluka o proglašenju stanja nesreće uzrokovane pojavom
BiH”, broj 19/03. koronavirusa (COVID-19) na području Federacije BiH, “Službene
15 Član 209. stav 1. i 2. tačka 12., u vezi sa članom 221. ZPP-a. novine Federacije BiH”, broj 21/20
66
ZIPS - broj 1430 - septembar 2020. godine